Kultura bez barier w Miejskiej Bibliotece w Mszanie Dolnej!
Czas upływa a działania w naszej bibliotece rozwijają się z prędkością światła! Wszystko to za sprawą realizacji przedsięwzięcia finansowanego przez projekt Kultura bez granic!
Jesteśmy już po szkoleniach naszych pracowników, realizujemy warsztaty rozwojowe a w progach biblioteki pojawiły się już wysoce wyspecjalizowane sprzęty dla osób ze szczególnymi potrzebami. Przecież dla nas nie ma granic!
A kim są osoby ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w realizacji naszych działań?
W dniu 19 lipca 2019 r. do polskiego porządku prawnego weszła nowa, przełomowa ustawa, o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami . Stwarza ona ramy prawno-organizacyjne do urzeczywistnienia idei dostępności w naszym kraju, nakładając na wszystkie podmioty publiczne obowiązki dotyczące zapewnienia dostępności w aspekcie architektonicznym, cyfrowym i informacyjno- komunikacyjnym. Większość przepisów tej ustawy obowiązuje od 30 września 2019 r., pozostała część weszła w życie stopniowo w okresie następnych dwóch lat.
Zgodnie z ustawą każdy może mieć szczególne potrzeby – wynika to z konkretnej sytuacji, konkretnej osoby w konkretnym środowisku.
Osoby ze szczególnymi potrzebami to przykładowo osoby starsze, osoby z niepełnosprawnością lub inne osoby mające trwale lub czasowo naruszoną sprawność w zakresie mobilności czy percepcji (np. ludzie poruszający się przy pomocy kul, protez, wózków, słabi, chorujący, niesłyszący, niedowidzący, z trudnościami manualnymi i poznawczymi, osoby z wózkiem dziecięcym, z ciężkim bagażem itp).
W szczególności do osób ze szczególnymi potrzebami można zaliczyć osoby niepełnosprawne pogrupowane w oparciu o kryterium niepełnosprawności:
- głucha – osoba, która nie słyszy, posługuje się polskim językiem migowym PJM;
- słabosłysząca, niedosłysząca – osoby, które mają problemy ze słuchem, ale ich pierwszym językiem jest język polski. Osoby takie korzystają z rozwiązań technicznych, które wspomagają słyszenie, napisów itp. Najczęściej nie posługują się PJM;
- osoba z uszkodzonym słuchem – pojęcie określające zarówno osoby głuche, jak i słabosłyszące;
- głuchoniewidoma – osoba, która ma uszkodzony zarówno wzrok jak i słuch. W poznawaniu świata korzysta z tego zmysłu, który jest lepiej funkcjonujący – czasem więc korzysta z aparatów słuchowych, czasem z bardzo mocnych okularów lub lup. Właściwie nie zdarza się sytuacja, w której osoba głuchoniewidoma ma stuprocentowy brak wzroku i słuchu.
niewidoma – osoba, która nie widzi i ma tylko „czucie światła”. Informacje zbiera przy pomocy słuchu i dotyku. Tylko niewielka część osób niewidomych obecnie wykorzystuje alfabet Braille’a. Znacznie częściej posługują się przy korzystaniu z komputerów ze zwykłej klawiatury i czytników ekranu; - słabowidząca – osoba, która ma uszkodzony wzrok, ale to nadal on jest podstawowym lub jednym z podstawowych sposobów zbierania informacji. Różnice w widzeniu kształtów, kolorów, ocenie odległości mogą być bardzo duże;
- osoby z niepełnosprawnością narządów ruchu – poruszające się na wózku, korzystające z chodzików lub kul ortopedycznych. Część osób nie korzysta z żadnych sprzętów i ich niepełnosprawność nie jest widoczna na pierwszy rzut oka;
- paraplegicy – osoby, które mają całkowicie niesprawne nogi i w pełni funkcjonujące ręce. Korzystają zwykle z wózków i mają w pełni sprawne ręce;
- tetraplegicy – osoby, które mają porażone wszystkie kończyny. W niektórych przypadkach mogą częściowo używać z rąk, jak i z nóg, ale zakres tej ruchomości może być bardzo różny. Często korzystają z wózków (zarówno ręcznych, jak i elektrycznych);
- osoby po amputacji kończyny – mogą korzystać ze wszystkich wymienionych rozwiązań technicznych – wózków, kul, protez itp;
- osoby z niepełnosprawnością intelektualną – niepełnosprawność intelektualna może mieć różny zakres i różne podłoże;
- osoby chorujące psychicznie – osoby, których niepełnosprawność wynika z chorób układu nerwowego. W różnych momentach mogą bardzo różnie funkcjonować – zależnie od stadium i okresu choroby’;
- osoby o ograniczonych możliwościach poznawczych – określenie stosowane niekiedy wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną i osób chorujących psychicznie.
Osoby o szczególnych potrzebach to jednak nie tylko osoby z niepełnosprawnościami. Do osób ze szczególnymi potrzebami zalicza się również:
- kobiety w ciąży – ciąża to okres, który większość kobiet odczuwa jako okres specjalnego traktowania – zwykle łatwiej się męczą, nie mogą zbyt długo stać, trudniej im się wykonuje niektóre czynności;
- osoby z dziećmi – opieka nad osobą zależną może wymagać zapewnienia dodatkowego miejsca np. pokoju do zabawy, przewijaków;
- seniorzy – osoby starsze mogą mieć szczególne potrzeby związane ze stanem zdrowia czy kondycją. Nie znaczy to oczywiście, że każdy senior będzie potrzebował szczególnego traktowania, ważne jest jednak, aby sposób załatwiania spraw był jak najprostszy, wymagał jak najmniej wysiłku fizycznego i był jasno wytłumaczony;
- osoby z większym bagażem – również może być traktowana jako osoby ze szczególnymi potrzebami w zakresie korzystania np. z wind czy wózków do transportu, ruchomych schodów.
Celem ustawy jest poprawa warunków życia i funkcjonowania obywateli ze szczególnymi potrzebami, którzy są narażeni na marginalizację lub dyskryminację m.in. ze względu na niepełnosprawność lub obniżony poziom sprawności z powodu wieku czy choroby. Ustawa jest kluczowym elementem rządowego programu „Dostępność Plus”, który rząd przyjął 17 lipca 2018 r. Rozwiązania przewidziane w projekcie ustawy realizują zapisy Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, zobowiązujące do zapewnienia takim osobom na równi z innymi obywatelami dostępu do różnych obiektów. Projekt ustawy powstał we współpracy ze środowiskiem osób niepełnosprawnych.
Rezultatem ustawy o zapewnianiu dostępności ma być stopniowa poprawa dostępności podmiotów publicznych, dzięki której osoby ze szczególnymi potrzebami w sposób możliwie samodzielny będą mogły korzystać z usług publicznych. Temu służą nie tylko minimalne wymagania w zakresie dostępności, ale również określone sankcje z tytułu braku dostępności. Sektor publiczny został zobowiązany do zapewnienia co najmniej minimalnej dostępności, która zagwarantuje dostępność podmiotu publicznego.
Dlatego też my, nie tworzymy granic! Nie dzielimy! Działamy wspólnie!